Jest wiele świątyń, które swoje mury opierają na skałach, lub skrywają je w swoich wnętrzach. Do tej grupy kościołów należą na pewno Meteory znajdujące się w Grecji na Nizinie Tesalskiej.
Meteory i klasztor św. Mikołaja Odpoczywającego ( lewa strona) i klasztor Warłaama |
Tesalia, Meteory, widok na miasto Kalambaka, Grecja |
Od czasów starożytnych na równinach Tesalii w środkowej Grecji, mieszkańcy trudnili się hodowlą koni. I to tutaj właśnie powstały mity o centaurach - mężczyznach, których tors łączył się z tułowiem końskim w miejscu, z którego u konia wyrasta szyja.
Herakles zabijający Centaura, Florencja, Włochy |
Zatrzymam się na chwilę przy Centaurze Chironie, bo jak zwykle moje bezbrzeżne myśli jakoś tak w dziwny sposób chcą łączyć tematy, w tym przypadku Centaura i Meteory :))
Słowo Meteora oznacza w powietrzu, a Meteora Monastiria - Klasztory Zawieszone w Powietrzu. A jaki to ma związek z Chironem? - Zeus umieścił na Niebie konstelację zawierającą trzecią pod względem jasności gwiazdę na firmamencie alfa Centaura i gwiazdę najbliższą Słońca - Proxima Cenaturi, nazwaną na cześć Centaura Chirona. Jak będziemy na południowej półkuli ziemskiej i zerkniemy na rozgwieżdżone nocne Niebo to będzie spoglądał na nas Chiron.
Globus z 1602 roku Willem Blaeu (1571-1638) Zamek Skokloster, Szwecja |
Chiron i konstelacja Centaura na globusie Willema Blaeu |
Ulubionym uczniem Chirona był Achilles, którego Centaur uczył wielu sztuk - od walki po muzykę.
"Ten co pośrodku na swą pierś spoziera
To Chiron wielki, piastun Achillesa
Tamten - to Folus, zawsze gniewu pełny"
"Boska komedia" Dante Alighieri ( XII pieśń Piekło)
"Achilles i Chiron" 1746 rok, Pompeo Batoni, Galeria Uffizi Florencja, Włochy |
"Chiron i Achilles" 1776 rok, Giovani Battista Cipriani, Muzeum Art Filadelfia |
Gdy już jestem przy niezwykłych i wyjątkowych istotach dodam do kolekcji gwiazd pewien samochód (auta mają duszę więc można nazwać je istotami), który także nazywa się Chiron, Bugatti Chiron. Jego nazwa nie pochodzi od Centaura, to jest tylko zbieżność imion. Samochód jest nieziemski i ma wręcz kosmiczną cenę sięgającą nieba - 10 milionów zł. Czyli takie cudo także sięga nieba. :))
Bugatti Chiron - ziemski, nieziemski samochód... może takim autem jeździłby sam Centaur Chiron? |
Klasztory umieszczone są na stromych skałach, które nazywane są także niebiańskimi filarami, na skraju gór Pindos, w dolinie rzeki Pinios. Nietypowe skały powstały wiele milionów lat temu. Cała Tesalia, 20 milionów temu, znajdowała się pod wodą śródlądowego morza, ale ruchy tektoniczne ziemi, zabrały wody równiny do Morza Egejskiego. Umykająca woda odsłoniła skały, które wcześniej ukrywała toń morza. Skały zostały poddane erozji, wiatr do spółki z deszczem i słońcem uformował je w takiej formie, jaką możemy obecnie oglądać.
Widok na wieś Kastraki w Meteorach. |
Tak nietypowe i niecodzienne miejsce wybrali na schronienie i miejsce do modlitwy chrześcijańscy pustelnicy. Już w XII wieku w tym miejscu żyli asceci i mnisi wybierający ciszę i odosobnienie.
Pierwsi asceci-pustelnicy chrześcijańscy jako swój nowy dom obrali pustynie Egiptu i Syrii. To tam powstały pustelnie-eremy, gdzie mnisi pędzili żywot na modlitwach i rozmyślaniu, z dala od ludzi i blisko Boga.
Podróże i książki są nierozerwalnym duetem. W tych książkach znalazłam wiele ciekawych informacji na temat życia pierwszych ascetów. |
"Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj to co posiadasz, rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w Niebie".
Najsłynniejszymi eremitami ((gr. ἐρημίτης eremites, żyjący na pustkowiu) byli św. Antonii z Egiptu, który dożył wieku 105 lat, czy też św.Szymon Słupnik. który spędził 30 lat na szczycie 18-metrowego słupa skalnego w Syrii.
Od X wieku najważniejszym ośrodkiem klasztornym kościoła prawosławnego stała się święta Góra Athos na Półwyspie Chalcydyckim (Grecja kontynentalna).
Półwysep Chalcydycki i górująca Góra Athos. |
Góra Athos, Grecja |
olbrzymi Bóg się zmieścić, jak w potężnym tumie;
lubię te górne, wąskie, naskalne wydroże;
skąd rumie, kto stóp pewnie położyć nie umie"
K. Przerwa-Tetmajer
Fragment wiersza dotyczy polskich Tatr, ale wspomnienie o małych kościółkach usytuowanych na turniach i naskalnych wydrożach z pewnością pasuje do klasztorów w Meteorach. :))
Kiedyś istniało tutaj 24 czynnych klasztorów, ale do dnia dzisiejszego dotrwało tylko sześć - 2 żeńskie i 4 męskie.
Widok na Meteory i Kalambakę, Tesalia, Grecja |
Wielki Meteor |
Jak głosi legenda, święty Anastazy został wniesiony przez anioła lub orła na szczyt skały, gdzie obecnie znajduje się cud geniuszu ludzkiego. Rzeczywistość była bardziej prozaiczna, część mnichów musiała opuścić klasztory na Athos ze względu na napady rabunkowe.
Po śmierci Anastazego, książę Jan Paleolog, syn króla Serbii Symeona został mnichem i przyjął imię Józef. To on przyczynił się do rozkwitu życia ascetycznego w Meteorach.
Największy klasztor Przemienienia Pańskiego posiada 50 cel, bibliotekę, zaplecze kuchenne, magazyny. Budowa klasztoru trwała ponad 300 lat. Do 1923 roku można było dostać się do klasztory jedynie po drabinie przymocowanej do skały.
Święty Anastazy z Meteorów i święty Józef - serbski książę, założyciele pierwszego klasztoru w Meteorach |
Klasztor i kościół Przemienienia Pańskiego Matamorfosis/ Wielki Meteora zbudowany w 1340 roku. |
W szczytowym momencie na wzgórzach skalnych powstało 24 klasztorów, a w skałach ukryte były także jaskinie i małe pustelnie. Nieporozumienia między mnichami, wojny doprowadziły do znacznej redukcji klasztorów. Większość z nich do połowy XX wieku była opuszczona przez duchownych.
W XVIII wieku rozpoczął się powolny upadek klasztorów w wyniku kłótni mnichów i zmierzchu życia ascetycznego. Klasztory zaczęły się wyludniać i popadać w ruinę. Stały się także obiektami grabieży przez Alego Paszę. W XX wieku w wyniku napływu Greków z Azji Mniejszej wiele obiektów i dóbr klasztornych zostało udostępnione imigrantom.
W połowie XX wieku w klasztorach w Meteorach mieszkało tylko kilkunastu mnichów. Życie klasztorne odrodziło się ponownie w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
Obecnie w Meteorach funkcjonuje sześć klasztorów - dwa żeńskie i cztery męskie.
Nie będę opisywała szczegółowo poszczególnych klasztorów, bo jest to temat dla historyków sztuki i znawców sztuki sakralnej. Każdy ma inną wrażliwość i dla jednego wędrowca/pielgrzyma/turysty ważna będzie chwila zadumy, dla kogoś innego piękno otaczającej przyrody, a ktoś inny doceni geniusz architektów i artystów. Dlatego też bardzo trudno jest opisać tak wyjątkowe miejsce na mapie Cudów Świata.
Moje opisy będą raczej suchym przekazem co, gdzie, kiedy... a po resztę doznań zapraszam do Meteorów. :))
Poza największym i najstarszym klasztorze Przemienia Pańskiego w Meteorach można zobaczyć i zwiedzić wszystkie klasztory, które są udostępnione zwiedzającym i wiernym.
Klasztor św. Warłaama czyli Klasztor Wszystkich Świętych - męski klasztor. Na drugiej co do wysokości skale w Meteorach na wysokości 373 metrów w 1350 roku pustelnik Warłaam zbudował świątynię, cele dla pięciu braci zakonnych i zbiornik na wodę. Po śmierci pustelnika, zabudowania zostały opuszczona na 200 lat. Odbudowy świątyni w 1517 roku podjęli się dwaj bracia zakonnicy Teofanis Apsar i Nektarios Apsar z Janiny. Materiały na budowę nowej świątyni gromadzili przez 22 lata a budowa trwała tylko 20 dni (!).
Główna świątynia przy klasztorze św. Warłaam jest pod wezwaniem Wszystkich Świętych, stojącej obok kaplicy patronują "Trzej Hierarchowie" - Basil Wielki, Gregory i Jan Chryzostom. Na wejście do kaplicy trzeba uzyskać specjalne zezwolenie wydawane przez mnichów. Klasztor Warłaam był początkiem kariery duchownych metropolity Pireusu Kalinikosa, metropolity Katerini Agathonikosa, a także arcybiskupa Aten i Grecji Christodulosa.
Fresk "Ukrzyżowanie Chrystusa" w kaplicy "Trzech Hierarchów", Klasztor Warłaama, Meteory |
Obecnie w refektarzu znajduje się malutkie muzeum gdzie można oglądać ornaty, ikony, przybory liturgiczne.Tutaj także znajduje się biblia z podpisem cesarza bizantyjskiego Konstantyna Porfinogenty (Zrodzony w purpurze).
Klasztor św. Warłaama wraz z zabudowaniami w Meteorach |
Założyciel klasztoru p.w. Wszystkich Świętych w Meteorach Teofanis Apsar |
Fresk "Święty Sisoy modlący się nad grobem Aleksandra Wielkiego" |
Klasztor Roussanou jest przepięknie wprost baśniowo usytuowany, jego nazwa pochodzi od imienia mnicha-pustelnika lub nazwy wsi, z której pochodził. Inna wersja mówi, że założycielami klasztoru byli dwaj Ruscy pustelnicy. Oboczna nazwa klasztoru to Ajia Warwara czyli św. Barbara.
Klasztor Roussanou jest obecnie żeńskim klasztorem. Został założony w 1288 roku przez zakonników wywodzących się z arystokracji - Nikodema i Benedykta, ale to dwaj zakonnicy Josafat i Maksym są uważani za budowniczych klasztoru, który nabrał kształtów w latach 1565-1566.
W Bibliotece Narodowej Grecji znajduje się inskrypcja z XVI która brzmi: "Dwaj bracia stworzyli ten klasztor ... Związek uczciwy ... na Meteor i nigdzie nie ... w 1545 ... i wszyscy żyli pomagając sobie nawzajem".
Głowna kaplica klasztory jest pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, a taki oto napis znajduje się na jednej ze ścian świątyni.
"Ta boska i szanowana świątynia została wzniesiona na cześć Przemienienia Pańskiego przez wysiłki i środki Jego Eminencji Hieromonk i Hegumen tego klasztoru św. Arszena w listopadzie 1560 roku".
Na terenie klasztoru znajduje się także kaplica św. Barbary i Narodzenia NMP, które zdobią freski wykonane przez Vlasego Tsotsonisa ucznia słynnej "szkoły kreteńskiej".
Klasztor jest usytuowany w niedostępnym miejscu. Do XIX wieku można było się tam dostać tylko na linach. Pod koniec XIX wieku zostały budowane drewniane mosty, które w 1937 roku zostały zamienione na kamienne konstrukcje.
W głównej świątyni klasztoru znajduje się wizerunek strusiego jaja. Jest to metafora, struś nie wysiaduje jaj a tylko je obserwuje. Podobnie jak Bóg, który obserwuje ludzi, aż narodzą się wiary i zaczną podążać za Nim.
Klasztor Rousanou, Meteory |
Ogród w klasztorze Rousanou |
Fresk z kaplicy św.. Barbary w klasztorze Rousanou |
Fresk "Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny", klasztor Rousanou, Meteory |
Ukamienowanie św. Stefana Męczennika w Jerozolimie |
Głęboka naturalna fosa poniżej kamiennego mostu prowadzącego do klasztory św. Stefana. |
Święty Charalambosa - biskup Tesalii , którego głowa jest przechowywana w klasztorze, w kaplicy pod wezwaniem świętego. |
Z ogrodów klasztoru roztacza się przepiękny widok na miasto Kalambakę oraz Równinę Tesalską.
Ogrody na dziedzińcu klasztoru św. Stefana i kaplica św. Charalambosa |
Kościół św Stefana widziany od tylu. |
Widok na miasto Kalambaka z perspektywy klasztoru św. Stefana |
Freski w klasztorze/kościele św. Stefana w Meteorach. |
Wejście do głównego kościoła( katolikonu) w klasztorze św. Stefana |
Klasztor Świętej Trójcy został prawdopodobnie założony przez mnicha Dometiosa w 1438 roku , ale pismo bizantyjskiego dowódcy wojskowego Symeona Uresi sugerują, że istniał tutaj klasztor dużo wcześniej.
Świątynia wznosi się na 400 metrowej skale.
Na budowę klasztoru materiałów gromadzono przez 70 lat a budowa monastyru trwała 18 lat. Oprócz głównej świątyni p.w Świętej Trójcy na terenie klasztoru znajduje się wykuta w skale kaplica św. Jana Chrzciciela. Ściany klasztoru pokrywają freski namalowane w 1692 roku przez Damaskinosa, Arszeniosa i Jonasza. Freski zostały odnowione w 1741 roku.
Do klasztoru prowadzi droga wybudowana w 1888 roku, a w 1925 roku dodano 140 kamiennych schodków, które bezpośrednio prowadzą do zabudowań klasztornych.
To jest chyba jedyny klasztor w którym nie jest zabronione robienie zdjęć.
Droga prowadząca do klasztoru Świętej Trójcy. |
Hak zawieszony na kołowrotku, za pomocą którego są transportowane przeróżne produkty na teren klasztoru |
Wnętrze wagoniku, którym można dostać się do klasztoru |
Wagonik czekający na turystów... |
Betonowy krzyż w klasztorze Świętej Trójcy górujący nad Kalambaką |
Budowę klasztoru prawdopodobnie rozpoczęto w 1510 roku z inicjatywy metropolity z Kalambaki - Dionizosa I i św. Nikanora. Główna świątynia - katalikon p.w. św. Mikołaja powstała w 1527 roku. Świątynię zdobią freski wykonane przez Teofana z Krety, założyciela "szkoły kreteńskiej" bizantyjskiego malarstwa ikonowego.
Ze względu na małą powierzchnię skały zabudowania sięgają trzech poziomów. Na I poziomie znajduje się kaplica św Antoniego i krypta, gdzie kiedyś były przechowywane kodeksy i relikwie, na II poziomie można zobaczyć katolikon- kościół św. Mikołaja z XVI wieku, a na III poziomie znajduje się refektarz z salą przyjęć, kaplica św. Jana Chrzciciela i ossuarium mnichów, którzy tutaj zmarli.
Klasztor św Mikołaja Odpoczywającego jest niezwykle widowiskowym klasztorem... |
Kaplica św. Jerzego Mandalisa we wnęce góry Świętego Ducha, Meteory, Kastrati |
Zdjęcie pochodzi z greckiego portalu "trikala enimerosi.gr" |
Nie mogłam się oprzeć pokusie, aby nie zamieścić tego zdjęcia |
Opłata za wejście na teren poszczególnych klasztorów wynosi 3 euro.
Droga wijąca się wśród skał Meteorów i autokary, autokary wiozące turystów z całego świata. |
Teraz do klasztoru prowadzą kamienne schody, Klasztor Świętej Trójcy, Meteory |
... a tak obecnie wygląda to miejsce, klasztor Świętej Trójcy |
Kadr z filmu "Wszystko dla twoich oczu", gdzie w rolę Jamesa Bonda wcielił się Roger Moore. Sceny do filmu były kręcone m.in w Meteorach. Zdjęcia z portalu FILMWEB |
U podnóża skał znajduje się wieś Kastrati i miasto Kalambaka czyli brama prowadząca do Meteorów. Jest to doskonała baza wypadowa do i z Meteorów.
Widok na Kalambakę z klasztoru Świętej Trójcy w Meteorach. |
Kiedyś istniała tutaj osada Aiginion, która wg historyka Strabona należała do Tinfei. Po III wojnie macedońskiej w 167 roku p.n.e. miasto zostało zniszczone przez Rzymian. Podczas sporu między Cezarem i Pompejuszem osada należała do Domicjana.
Od X wieku miasto nosiło nazwę Stagoi i stało się twierdzą i siedzibą biskupstwa. Z tamtych czasów do dnia dzisiejszego dotrwał kościół Zaśnięcia Maryi Dziewicy ufundowany przez cesarza Manuela Komnena a zbudowany na fundamentach dawnej świątyni poświęconej Apollowi.
W późniejszych latach miasto nalężało do Epiru, do Księstwa Neopatria, władcy Jana II Orsiniego , do Serbów za czasów Szczepana Dushana, później jego brata Simoena Urosa, Turków...
Od X wieku do 1900 roku w Kalambace znajdowała się siedziba biskupstwa, które dysponowało olbrzymim terytium w Tesalii, górach Azji, Rumuni.
Podczas II wojny światowej Niemcy praktycznie zrównali Kalambakę z ziemią.
Obecnie jest to dosyć senne miasto, które ożywa dzięki niezliczonej rzeszy turystów, którzy chcą ujrzeć Meteory, które zostały w 1988 roku wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa i Kultury UNESCO. Według stacji telewizyjnej Skai, Kalambka jest uznana za jedno z najpiękniejszych miejsc w Grecji.
Czyżby do Kalambaki przybył Sfinks? |
Widok na Kalambakę z klasztoru św. Stefana. |
... i to także widok na Kalambakę z klasztoru św. Stefana. |
Trochę jest mi żal że w Meteorach byłam niezbyt długo... To miejsce jest magiczne, pełne mistycyzmu, choć trochę zepsute i zmanierowane przez złote dukaty turystów.
No cóż, taki jest urok i przywilej turystów i obieżyświatów, że odwiedzają tłumnie miejsca, które są wyjątkowe na ziemskim padole.
Nie ulega wątpliwości, że Meteory to niezwykłe miejsce.
OdpowiedzUsuńMiałam je odwiedzić w tym roku, gdy planowaliśmy greckie wakacje. Niestety plan nie wypalił i mam nadzieję, że w przyszłym roku się uda. Myślałam, że wystarczy poświęcić jeden dzień na Meteory ale to chyba troszkę za mało.
Chętnie skorzystam z Twojego wyczerpującego kompendium wiedzy:)
Pozdrawiam serdecznie:)
Meteory są zjawiskowe i niepowtarzalne. Na pewno warto tutaj zajrzeć będąc w Grecji kontynentalnej.
UsuńTutaj do woli można podziwiać kunszt twórczy Natury i ludzkich rąk.
Pozdrawiam z Suwalszczyzny. :)
Pamiętam jak 12 lat temu moja przyjaciółka była na koloni w Grecji i między innymi odwiedziła owe miejsce. Już wtedy byłam zauroczona. Ahhh jest tyle pięknych miejsc... i wszystkie je chciałabym zwiedzić :) Piękne zdjęcia i relacja. Pozdrawiam serdecznie:*
OdpowiedzUsuńOch Madziu, także i ja chciałabym zobaczyć jak najwięcej ziemskiego świata. Jestem jednak realistką i wiem, że jedno życie to za mało...
UsuńCieszę się jednak z tego co już udało mi się zwiedzić, a jak Los umożliwi mi jeszcze zobaczenie tego i owego to na pewno będę cała w skowronkach. :))
A Meteory mają dziwną moc, która sprawia, że chyba każdemu podoba się to miejsce. Życzę Tobie zobaczenia także i tego miejsca w Grecji.
Pozdrawiam serdecznie z brrr okropnie zimnej Suwalszczyzny. :))