Batumi - kolorowa stolica Adżarii, część I

"Batumi, ech, Batumi…
herbaciane pola Batumi.
Cykadami dźwięczący świt

świadkiem był szczęścia chwil".

Tym razem zapraszam do Batumi, miasta - portu znad Morza Czarnego, gdzie niewidoczny magik bawi się barwami, kolorami i światłem.
Jest to jedno z najstarszych miast Gruzji. Jego historia sięga IV wieku p. n. e.  Nazwa pochodzi od greckiego słowa batus, co oznacza "głęboki". O  Batumi wspominali Arystoteles i Pilniusz Starszy nazywając ten zakątek świata - Ponthus Beathea.
Batumi... to miasto posiada uwodzicielską duszę - anielską i diabelską, rożne twarze, style, jest piękne i czasami potrafi "straszyć", jest kolorowe, barwne a także szare i bure. Jednym słowem Batumi jest  - niepowtarzalne. Oczywiście, każde miejsce na świecie jest jedyne i unikatowe, ale Batumi robi wrażenie na przyjeżdżających. Tutaj każdy znajdzie coś dla siebie, spokój i hałas, urok malutkich kafejek i gwar kasyn, nowoczesną architekturę i secesyjne kamienice, ciszę plaż i gwar nadmorskiego kurortu, ekskluzywne sklepy i uliczne bazarki ... itd. Po prostu takie jest Batumi. Za tę mieszankę różnorodności jedni kochają stolicę Adżarii, inni nienawidzą.

Na początek wybrałam zdjęcie  bardzo "słodkie", Batumi pokochałam od pierwszego wejrzenia, i chyba dobrym przykładem będzie rzeźba z batumskiej promenady zatytułowana "Pierwsza miłość", której autorem jest Irakli Tsuradze.  Rzeźba ukazuje pierwszą miłość, fascynację, delikatność i pierwszy krok do zakochania się.

Irakli Tsuladze

Irakli Tsuladze

Irakli Tsuladze

Irakli Tsuladze

Przyznam się szczerze, że nie odwiedziłam Batumi ze względu na piosenkę Filipinek  o herbacianych polach, bardziej ciągnęło mnie zobaczenie Morza Czarnego, batumskiej plaży i atmosfery miasta. To jest moja spuścizna edukacyjna ze szkoły podstawowej. W jakimś podręczniku ( może było to czasopismo "Kraj Rad"z pięknymi zdjęciami na papierze kredowym?), widziałam radziecką reklamę kurortu w Gruzińskiej Republice Ludowej, a także  młodzieżowego obozu "Artek"  ( to trochę inny kierunek). Do młodzieży już się nie zaliczam, Gurzuf na Krymie zostawiam gdy już na starość zdziecinnieję, więc pozostało mi Batumi, kurort dla duuuużych dzieci.:)

Opakowanie herbaty gruzińskiej za czasów PRL

Obecnie w Batumi nie ma już wielohektarowych pól herbacianych, na dawnych tarasach uprawnych rosną cytrusy, którym ciepły, mokry klimat podzwrotnikowy bardzo służy. Powoli jednak odtwarzana jest uprawa herbaty, bo przecież Batumi może się pochwalić wieloletnią tradycją uprawy "rośliny kolonialnej", może nie tak odległą, bo sięgającą czasów Wojny Krymskiej.  To wtedy do niewoli dostał się pewien Anglik, który zapoczątkował uprawę herbaty w Adżarii. Był nim Jacob McNamara. I tak zaczęła się uprawa tej cudownej rośliny, bez naparu której chyba już współczesny człowiek nie potrafi się obejść. Ciekawostką jest, że w czasie radzieckiej prosperity, Gruzini jako pierwsi na świecie skonstruowali urządzenie do zbioru listków herbacianych. Pamiętam, że w pudełkach lub pergaminowych torebkach, oprócz herbaty, były także różnego rodzaju "dodatki" w postaci patyków, łodyg, piasku. Jakość nie była mocną stroną gruzińskiej herbaty.

Warto napisać kilka słów o historii Adżarii, której dzieje sięgają wiele wieków p.n.e.

Siedziba Departamentu Adżarii w Batumi

Flaga Adżarii, której wzór obowiązuje od 2004r.

Adżaria ze stolicą w Batumi to jest państwo w państwie. Adżaria jest Autonomiczną Republiką, która wchodzi w skład Gruzji. Ten region miał niezwykle burzliwą historię, trudno zliczyć kto, kiedy rządził w tym zakątku świata.

Usytuowanie Adżarii na mapie Gruzji

Historia tego miejsca sięga VII w. p.n.e. Adżaria była częścią królestwa Kolchidy, Iberii, Lazyki, była miejscem gdzie toczyły się wojny między Persją i Bizancjum. Rządzili tutaj Arabowie. Aszot Bagrationi utworzył tutaj państwo  Tao-Klardżeti.

Aszot I z rodu Bagrationi

Adżarię najeżdżali Turcy Seldżuccy, Mongołowie, Turcy Osmańscy. Ci ostatni wprowadzili na te tereny islam sunnicki, który od roku 1614 jest religią obowiązującą w Adżarii.
Podczas zwiedzania Batumi zostałam zaproszona do odwiedzenia meczetu Orta Dzhame z 1886r., który znajduje się w centrum miasta. Budowla powstała ze środków ofiarowanych przez matkę miejscowego działacza społecznego Asłana-Bega Chimszaiawili. Za czasów radzieckich, w 1930r. zakazano odprawiania modlitw w meczecie, dopiero od roku 1990 meczet ponownie funkcjonuje.

Modlitewny sznur, którego paciorki symbolizują najpiękniejsze imiona Boga

Drzwi wejściowe do meczetu w Batumi

W 1878 roku Rosja przyłączyła Adżarię do swojego terytorium, w 1918 była pod panowaniem Turcji, w 1920 roku stacjonowały w Adżarii wojska brytyjskie.W tym samym roku Brytyjczycy przekazali Adżarię Gruzji.  W marcu 1921 r. Gruzja została zajęta przez bolszewików, a w Adżarii została utworzona Adżarska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka od lipca 1921 r. należąca do Gruzji. 
Współczesna historia Adżarii obfituje w dramatyczne chwile, u bram granic autonomicznej republiki stało wojsko Gruzji nie pozwalając odłączyć się całkowicie od Gruzji i poddać się "opiece" Rosji.
I tak, od roku 2004 Adżaria jest Autonomiczną Republiką w granicach państwa Gruzińskiego.

I już wracam do Batumi, które jest pięknym, o wielu obliczach miastem.

Może zacznę od Bulwaru ciągnącego się wzdłuż plaży, jego długość to prawie 8 km. To urocze miejsce do spacerów, przechadzek, odpoczynku, spotkań. Z jednej strony bulwaru widać port,  Morze Czarne a po drugiej stronie rozciąga się widok na nowoczesne Batumi z parkami, fontannami, rzeźbami, hotelami, futurystyczną architekturą i architektonicznymi perełkami.

Bulwar w Batumi jest najstarszym "miejscem" do zwiedzania. W 1881 roku na zlecenie gubernatora okręgu Batumi, niemiecki ogrodnik Reseller rozpoczął prace nad stworzeniem parku wzdłuż wybrzeża Starego Miasta. Następnie batumskim bulwarem zaopiekował się francuski szlachcic i ogrodnik Michael D'Alfons.
W 1885-1889 roku został powołany na stanowisko głównego ogrodnika w Batumi. To on sprawił, że Bulwar stał się wizytówką stolicy Adżarii. Mistrz ogrodnictwa- Michael został okrzyknięty Geniuszem Nadmorskiego Wybrzeża.  

Pomnik
Michael D'Alfons'a

Przepiękna rzeźba w "starej"części Bulwaru

Urocza Rusałka z Batumi

Tak bardzo charakterystyczna rzeźba Batumi

Lew z Bulwaru w Batumi

Architektura z Bulwaru w Batumi

 

Bardzo podobała mi się rzeźba "Dziewczyny na rowerze". Projektant Irakli Żwanii tak skonstruował rzeźbę- fontannę, że woda spływa z parasolki uruchamiając koła roweru. Pomysłowo, pięknie i powabnie!
Kolumnady w Batumi pięknie komponują się z ogrodami Bulwaru. Oryginalny pomysł należał do lekarza z Batumi Ivane Mtchedlidze, który "przemycił" pomysł  z Sorento we Włoszech, będąc tam w podróży służbowej. Kiedyś Kolumnady stanowiły bramę do Morza, ale z czasem linia brzegowa odsunęła się i teraz biała budowla znajduje się wśród alejek  Bulwaru.

Kolumnada na Bulwarze w Batumi

 ... a tak wygląda nocą.

Zielone palmy z Batumi

Bulwar w Batumi jest podzielony na część "starą" i "nową". W nowszej części znajduje się Park Cudów, gdzie umieszczone są nowoczesne konstrukcje, wieżowce, oryginalne pomniki oraz tańczące fontanny.

Tańczące fontanny na Bulwarze w Batumi

a tak wyglądają fontanny gdy nie tańczą w rytm muzyki. 

 

Rzeźba z batumskiego Bulwaru "Ali i Nino" lub po prostu "Miłość"... choć z wyglądu przypomina kosmiczny twór, to mimo, że jest wykonana z aluminium pięknie wygląda na tle morza, witając gości i mieszkańców Batumi. A gdy jeszcze doda się historię tragicznej miłości Ali i Nino, to wtedy rzeźba nabiera romantycznej poświaty ukrytej w metalowej konstrukcji.

... a tak wygląda "romantyzm" mechanizmu rzeźby

Rzeźba ma 7 metrów wysokości, postacie - chłopaka i dziewczyny, obracają na osiach, ale w taki sposób, że nigdy nie dotykają się. Pomnik nawiązuje do tragicznej miłości  Ali i Nino i przypomina szekspirowską parę kochanków – Romea i Julię, którym nie dane było zaznać szczęścia.  Autorką batumskiej rzeźby jest gruzińska artystka Tamar Kvesitadze mieszkająca w USA, która temat swej pracy zapożyczyła z powieści Kurbana Saida "Ali i Nino". Jest to opowieść o miłości  gruzińskiej księżniczki chrześcijanki i żołnierza muzułmanina z Azerbejdżanu, który ginie na wojnie. Rzeźba była wystawiana – w mniejszych rozmiarach - w Londynie i Wenecji. Historią pary kochanków, zainteresował się brytyjski scenarzysta i reżyser Christopher Hampton, który zapowiedział nakręcenie filmu na podstawie tragicznej miłości Ali Nino, których dzieli kultura, religia, pochodzenie i rozdziela wojna. 

Na Bulwarze można zobaczyć także inne rzeźby, które dodają kolorytu nadmorskim spacerom.  

Ot, choćby takie buty.

Rzeźba - "Ja, Ty i Batumi"

Rzeźba "Ja, Ty i Batumi" powstała w 2012 roku i zaprasza do chwilki odpoczynku w Batumi np. przy filiżance kawy ( nie zawsze musi być to czacza lub wino).  Autorem pomnika jest Irakli Tsuladze.

Chyba jest niewiele alfabetów na świecie, które mają własny pomnik. Alfabet gruziński jest nietypowy, niepowtarzalny i wręcz piękny artystycznie, nie ma podobnego na świecie  pisma do  gruzińskich literek.  Alfabet gruziński na przestrzeni wieków niewiele się zmienił i oryginalne teksty sprzed wielu lat, można przeczytać ze zrozumieniem nawet dziś. Prawdopodobnie pismo gruzińskie swój kształt osiągnęło już w III wieku naszej ery.  Niestety, nie zachowały się najstarsze gruzińskie teksty pisane ponieważ wraz z przyjęciem chrześcijaństwa duchowni niszczyli wszystkie świeckie teksty. 
Gruzini mieli dwa rodzaje alfabetu: chucuri, czyli pismo cerkiewne i mchedruli czyli pismo świeckie. Do XI wieku wszystkie teksty były zapisywane alfabetem cerkiewnym. Dopiero od XI wieku, świecki alfabet zawitał do kancelarii władców gruzińskich. 

Litery alfabetu gruzińskiego składają się z 33 znaków, nie posiadają dużych liter i każda głoska odpowiada jednemu znakowi. 

Tu jest chyba napisane "Batumi"? Ten busik dowiózł mnie do stolicy Adżarii. Niepiśmiennym takim jak ja dorysowano palmę i morze aby wsiedli do odpowiedniej marszrutki.

Promenada i Park Cudów widziany z Ogrodu Botanicznego, Batumi, Gruzja

Park Cudów i Wieża Alfabetu, Batumi, Gruzja

Wieża Alfabetu, Batumi, Gruzja

Wieża Alfabetu w nocnej odsłonie, Batumi, Gruzja

Widok na Wieżę Alfabetu od strony morza, Batumi, Gruzja

To jest chyba "Przegląd Sportowy"?... nawet wiadomości sportowe mogą być ciekawe gdy są zapisane tak pięknymi literkami.

Gruzińskie literki  są piękne, kojarzą mi się z całym mnóstwem serduszkowych zawijasów.

Wieża Alfabetu ma wysokość 130 metrów i otaczają ją spiralne "taśmy" - nici DNA, na których umieszczone są gruzińskie literki. Na szczycie znajduje się kopuła, gdzie w przyszłości ma się mieścić obrotowa widokowa kawiarnia, która co godzinę będzie robiła pełny obrót. Wieżę zaprojektował hiszpański architekt Alberto Domingo Cabo.

Na początku Promenady i portu, na półwyspie Burun znajduje się ośmiokątna latarnia morska. 

Latarnia morska z Batumi

Pierwsza latarnia morska została zbudowana za czasów panowania Turków w 1863r, później , gdy Batumi zostało wcielone do Imperium Rosyjskiego, zbudowano nową latarnię w 1878. Obecna budowla pochodzi z roku 1882 i została zaprojektowana przez inżynierów francuskich. Kiedyś z wysokości 21 metrów było widać białe światło, obecnie zainstalowane są czerwone lampy.
Gdy już jestem przy temacie latarni morskiej w Batumi, warto wspomnieć o pewnej starożytnej budowli, której nie ma w stolicy Adżarii, ale jest jej nietypowa replika.

Jest to aleksandryjska latarnia z Faros.  

Latarnia morska z Faros

... i jej batumska kopia

Hotel Sheraton, Batumi

Hotel Sheraton, Batumi

Współczesna latarnia z "Faros" jest po prostu hotelem Sheraton. Z wysokości 110 metrów można podziwiać panoramę Batumi. Na dole hotelu znajduje się kasyno.

Hotel Sheraton, Batumi

I jeszcze jedno zapożyczenie, które można zobaczyć w Batumi. To Fontanna Neptuna, która jest kopią fontanny z Bolonii.

Fontanna Neptuna w Bolonii

i kopia w Batumi.

Fontannę wykonali i zamontowali Chińczycy w roku 2010, a rok później Neptun został ozłocony-pozłocony wraz z tarczą z łacińskim napisem "Libertas" (Wolność). Neptuna otaczają cztery syreny w dość frywolnych pozach.

Fontanna Neptuna, Batumi, Gruzja

Za fontanną znajduje się budynek Teatru Dramatycznego a przed, Hotel Golden Palace z kolejnym kasynem.

 

Teatr Dramatyczny w Batumi

Batumi także może pochwalić się Placem  Piazza ...na wzór bolońskiego.
Znajdują się tam liczne kawiarenki, można posłuchać koncertów na żywo i posmakować atmosfery miasta. Jest tam niezwykle kolorowo, może nawet zbyt kolorowo, ale kurorty rządzą się własnymi prawami.

Piazza w Bolonii

 ... i Piazza w Batumi.

I tym miłym akcentem włosko- gruzińskim kończę moją pierwszą część opowieści o Batumi. W następnej odsłonie będzie wzmianka ... o Krakowie i pewnym malarzu z Batumi, i nie tylko o tym. Zapraszam. 

Polecam także:

Gori w Gruzji - miasto królów, wojowników, buntowników i... Stalina

Dawid(t) Garedża w Gruzji - zielony ocean spokoju i ciszy.

Co łączy Achalcyche, Katskhi w Gruzjii i Meczet Kopuły na Skale w Jerozolimie?

Tajemnice kaukaskiej góry Kazbek / Mkinwarcweri w Gruzji.

Batumi - kolorowa stolica Adżarii, część II

Batumi - kolorowa stolica Adżarii, część I

Kutaisi - (nie?) złote miasto Kolchidy.

Gruzja - w poszukiwaniu Raju na ziemi.

Słodkiego, miłego życia...