"Trzęsienia ziemi są grymasami świata"
Leopold R. Nowak
Apollonia (starożytna grecka nazwa Aπολλωνία) w Albanii to jedno z 30 miast o tej samej nazwie, które istniały w czasie panowania Greków i Rzymian w starożytnej Europie.
Miasto to jest bardzo nietypowe, ponieważ jest widoczne, a poprawniej jest napisać, odkryte, tylko w 8%. Nawet ta skala procentowa jest niemiarodajna ponieważ procenty obejmują tylko wykopaliska i to co udało się archeologom zrekonstruować.
Pozostałe, ponad 90% miasta spoczywa pod ziemią i czeka na ponowne ujrzenie światła dziennego.
Apollonia jest nazywana albańskimi Pompejami. Tego miasta nie zniszczył wulkan jak w przypadku włoskiego miasta, ale wybryki natury w postaci trzęsienia ziemi, zmiana koryta rzeki, zniknięcie połączenia z morzem, zmiana charakteru miasta z typowo handlowego, na miasto, które stało się mało znaczącym miejscem Imperium Rzymskiego, podboje i najazdy uczyniły z Apollonii miejsce, gdzie historia została ukryta na wieki pod warstwą ziemi.
Apollonia wraz z całym Parkiem Archeologicznym tu powstałym zastała wpisana 3 kwietnia 2014 roku na listę oczekujących Światowego Dziedzictwa pod patronatem UNESCO.
 |
| Częściowo zrekonstruowany fragment bauteuteriona (ratusz) w Apollonii, Albania |
Apollonia została założona w 588 r. p.n.e. przez greckich osadników z Koryntu i Kerkiry (Korfu). Początkowo miasto nosiło nazwę Gylakeia od imienia przywódcy Gylaxa, później została przemianowana na Apollonię, na cześć boga Apollina. Miasto żyło głównie z handlu. Tutaj także rozwinął się rynek płodów rolnych bo tereny wokół Apollonii czyli Równina Muzeqe do dziś obfituje w niezwykle urodzajne ziemie.
 |
| Równina Muzeqe widziana ze wzgórza Mallakastra, Apollonia, Albania |
Apollonia była dość dużym portem, na trasie drogi Via Egnatia, łączącej Saloniki ze Stambułem i przez kilka stuleci konkurowała z portem Apidamnus (Durres). Niestety, koryto rzeki Vjosy, które łączyło je z Adriatykiem przesunęło się na południe, delta rzeki uległa zamuleniu i Apollonia przestała być portowym miastem.